• Tweet

Theo chân đoàn công tác của huyện Tương Dương và đồn biên phòng Tam Hợp, chúng tôi có mặt tại bản Phá Lõm vào một chiều hè đầu tháng 6. Đây là bản có 100% là đồng bào Mông, bà con sinh sống chủ yếu bằng làm rẫy, cuộc sống đang còn nhiều khó khăn, thiếu thốn.

Chiều xuống, bản Mông trở nên đông đúc nhộn nhịp hơn, bà con đã bắt đầu trở về nhà sau một ngày dài vất vả lao động, sản xuất trên nương  rẫy, chuẩn bị cho bữa cơm tối. Không khó để bắt gặp vô số những bà mẹ trẻ địu con trên lưng trông giống như chị cõng em. Thậm chí, nhiều bé gái người Mông, dù mới chỉ 13- 14 tuổi đang ở độ tuổi cắp sách đến trường đã phải gánh thiên chức làm vợ, làm mẹ.

Dù đang ở độ tuổi cắp sách đến trường, các bé gái người Mông đã phải gánh thiên chức làm vợ, làm mẹ.

Vợ chồng Xồng Y Xua - Lầu Bá Kỷ ở bản Phá Lõm là trong 33 trường hợp tảo hôn ở xã Tam Hợp trong 3 năm qua. Thời điểm kết hôn vào năm 2015, lúc đó Y Xua mới chỉ 14 tuổi, Lầu Bá Kỷ chồng của Y Xua cũng chưa đủ tuổi kết hôn, dù hơn vợ 1 tuổi. Cuộc sống của cặp vợ chồng trẻ con này ra sao, người dân bản Phá Lõm cũng không ai trả lời được, khi mà em cũng đang vụng về chưa biết chăm sóc bản thân.

Trò chuyện với Y Xua, em cho biết: Em bỏ học năm lớp 7, rồi đi lấy chồng, hàng ngày, chồng đi rẫy với bố mẹ, còn em chỉ biết ở nhà bồng con, nhiều việc chưa biết làm. Con nhỏ, lại ốm đau suốt, chỉ biết trông cậy vào ông bà nội ngoại cả 2 bên. Vất vả khổ sở đủ bề, Y Xua chỉ ước mình không lấy chồng sớm như thế này.

Những bà mẹ trẻ con ở bản Phá Lõm, xã Tam Hợp.

Danh sách của những cặp vợ chồng ở xã Tam Hợp - huyện Tương Dương hiện vẫn đang tiếp tục được nối dài. Những cặp vợ chồng chưa đủ tuổi kết hôn, sinh vào năm 2003, 2002, 2000 thậm chí là 2006, nghĩa là mới chỉ 11,12 tuổi, hoặc 16 tuổi đã là vợ chồng. Nhìn Hờ Y Mỉ, nét mặt u buồn, không ai nghĩ em đã kết hôn, bởi em chưa đến 12 tuổi, Lầu Bá Chống- chồng Y Mỉ cũng chỉ vừa tròn 16 tuổi. Còn rất nhiều trường hợp như Y Mỉ, Y Xua, Y Chò, Y Dở...  lấy chồng khi đang tuổi ăn, tuổi ngủ. Hiện, toàn xã Tam Hợp có 33 cặp vợ chồng chưa đủ tuổi kết hôn theo luật hôn nhân gia đình, trong đó có 6 cặp kết hôn ở thời điểm dưới 13 tuổi.  

Theo ông Nguyễn Anh Minh - Chủ tịch UBND xã Tam Hợp: Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tình trạng trên là do chính quyên xã chưa có biện pháp xử lý về mặt pháp luật, mới chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền, vận động đối với các trường hợp này. Một số cán bộ, đảng viên còn chưa thật sự gương mẫu trong việc chấp hành pháp luật về luật hôn nhân gia đình, một số con em cán bộ, đảng viên vẫn còn tảo hôn. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, vận động chưa thật sự hiệu quả. Phần lớn cán bộ, đảng viên là người địa phương nên nhiều lúc còn nặng tình cảm, ngại va chạm. Thêm vào đó, văn bản chỉ đạo  của cấp trên đối với vấn đề phòng, chống tảo hôn chưa thật sự quyết liệt.

Bước sang tuổi 15, nhưng Xồng Y Xua đã có đứa con trai 1 tuổi.

Không chỉ có xã Tam Hợp là điểm nóng tảo hôn, mà các xã Lượng Minh, Xá Lượng, Nga My, Lưu Kiền, Mai Sơn..., tình trạng tảo hôn cũng đang tiếp tục gia tăng. Theo thống kê, chỉ trong 3 năm, toàn huyện Tương Dương có tới 97 trường hợp tảo hôn. Chỉ tính riêng năm 2016 và 5 tháng đầu năm 2017 đã có 84 cặp tảo hôn.

Nguyên nhân của việc gia tăng tình trạng tảo hôn xuất phát từ khá nhiều lý do khác nhau. Trước hết, đó là do xuất phát từ cách suy nghĩ, thói quen của đồng bào vùng dân tộc thiểu số. Đối với họ, việc bỏ tiền ra cưới vợ cho con cái cũng đồng nghĩa với việc trong nhà sẽ có thêm người làm nương, làm rẫy, có thêm người cáng đáng việc gia đình. Do đó, việc cưới con dâu về nhà được diễn ra càng sớm lại càng tốt. Mặt khác, do phong tục còn nhiều lạc hậu, trình độ dân trí của đồng bào các dân tộc thiểu số lại chưa cao, điều này đồng nghĩa với sự hiểu biết về pháp luật đang còn rất nhiều hạn chế. Vì vậy, mặc dù, công tác tuyên truyền đã được các cấp, ngành triển khai lồng ghép vào các hoạt động thường xuyên của địa phương, song chưa đạt hiệu quả cao.

Người lớn mải lo kiếm cái ăn nên lũ trẻ thường chie biết tự chơi đùa với nhau

“Trong thời gian qua, trên địa bàn huyện Tương Dương, nhất là ở các bản Mông đã gia tăng hiện tượng tảo hôn. Huyện cũng đã có kế hoạch, tập trung các giải pháp nhằm hạn chế tình trạng này. Cụ thể là đã thành lập đoàn của cấp huyện, cấp xã đến tận các bản để tuyên truyền, vận động. Hệ lụy của nạn tảo hôn này đã tác động rất xấu đến đời sống xã hội. Các em chưa tự chăm lo được cho mình đã phải làm bố làm mẹ. Vì vậy, ngoài công tác tuyên truyền, vận động thì thời gian tới, chúng tôi sẽ sử dụng một số giải pháp mạnh; Chẳng hạn như xử lý hành chính, cần thiết sẽ truy tố một số vụ vi phạm  luật hôn nhân gia đình để tăng tính răn đe, giáo dục cho đồng bào”- ông Lô Thanh Nhất, phó chủ tịch UBND huyện Tương Dương trao đổi.

Một buổi tuyên truyền về pháp luật, luật hôn nhân gia đình của đoàn công tác huyện Tương Dương.

Đói nghèo, bệnh tật, thất học, tảo hôn là một vòng luẩn quẩn, vừa là nguyên nhân vừa là hậu quả. Nạn tảo hôn diễn ra dai dẳng, kèm theo những hệ lụy cũng dai dẳng, những đứa con sinh ra bị suy dinh dưỡng trầm trọng bởi ngay cả cha mẹ các em cũng không lo được cho bản thân mình. Kết hôn sớm, mang thai và sinh đẻ trong lứa tuổi vị thành niên khi cơ thể người mẹ chưa phát triển hoàn thiện, thiếu hiểu biết, chưa sẵn sàng về tâm lý. Đây là một trong những nguyên nhân làm tăng gấp 2 lần tỉ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi thể hiện ở thiếu cân và thấp còi; tăng tỉ lệ tử vong ở nhóm trẻ em dưới 1 tuổi và dưới 5 tuổi, tăng tỉ lệ tử vong của các bà mẹ nghèo vùng dân tộc miền núi liên quan đến thai sản...

Tảo hôn khiến các bé gái chịu nhiều gánh nặng về bệnh tật, đói nghèo, bạo lực gia đình.

Theo Đề án Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025, đặt ra mục tiêu: "… giảm bình quân 2 - 3%/năm số cặp tảo hôn và 3 - 5%/năm số cặp kết hôn cận huyết thống đối với các địa bàn có tỷ lệ này còn cao…". Do đó, các địa phương cần tăng cường, đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến những quy định của pháp luật có liên quan đến hôn nhân gia đình, tảo hôn và hôn nhân cận huyết cũng như làm rõ những hậu quả, tác hại và hệ lụy do vấn nạn này gây ra. Qua đó, nhằm nâng cao nhận thức, dần dần thay đổi được hành vi, từng bước hạn chế và tiến tới chấm dứt hoàn toàn tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

(Hiến Chương)