Ngôi đền cổ hơn 350 năm thờ song đồng Ngọc Nữ ở Đô Lương

Đền Song đồng Ngọc Nữ tuy không lớn, nhưng cổ kính. Trước đền có đắp nổi 2 vị quan. Bên phải là vị quan văn khoác áo choàng, đầu đội mũ cánh chuồn, trên tay cầm cuốn thư. Bên trái là vị quan võ, mặc áo giáp, tay cầm binh khí. Phía trên mái đền, một cây sanh cổ thân rễ quấn cuộn lấy vòm mái, những chiếc rễ mốc thếch, sần sùi đốm bạc địa y xuyên qua từng viên gạch xưa càng tôn thêm nét cổ kính của ngôi đền.

Cửa vào đền có đắp nổi 2 vị quan văn và võ với gương mặt rất thần thái.

Tương truyền, Song đồng Ngọc Nữ là 2 người con gái của một vị quan Thượng Thư Lục Bộ. Vào thế kỷ thứ XVI, vị quan này vào trông coi xứ Nghệ và mang theo mang cả gia đình. Chuyến du ngoạn đến làng Thanh Tân (nay là xã Hiến Sơn, Đô Lương) đúng thời điểm làng Thanh Tân đang có dịch bệnh hoành hành. Thấy vậy, 2 người con gái của quan Thượng Thư Lục Bộ vào rừng kiếm thuốc về chữa bệnh cho nhân dân. Những người được 2 cô gái cho uống thuốc đều khỏi bệnh, mạnh khỏe trở lại bình thường.

Do hàng trăm người bị bệnh, nên việc tìm thuốc ngày càng khó khăn, 2 cô phải vào tận rừng sâu, rồi một lần trên đường đi hái thuốc về chữa bệnh cho nhân dân, 2 cô đã bị muông thú giết hại.

Lạ thay, từ sau cái chết của 2 cô con gái, dịch bệnh hoành hành ở làng Thanh Tân bỗng nhiên không còn nữa. Từ đó, mọi người có tâm niệm được 2 cô phù trợ cho dân làng.

Thượng điện ngôi đền thờ 2 Ngọc Nữ.

Để báo đáp công ơn của 2 cô, nhân dân lập đền thờ vào tháng 2 năm 1662. Đến thế kỷ thứ XIX vào khoảng 1840- 1847, vị vua thứ 3 của triều đình nhà Nguyễn là vua Thiệu Trị đã phong tặng đền: “Bậc thiên phúc Trinh nữ Nương, Dực bảo Thượng Đẳng linh phù tôn thần, Tôn khắc khẩn hổ vồ, hổ táng giữ được tọa chí, chiết ký lịch giải, phương nội hang tảo cấu đình thượng".

Do biến cố của lịch sử, qua thời gian dài, ngôi đền đã bị hư hỏng một phần.

Năm 2011, một số người dân của 3 xóm: Rú Đèn, Hòa Thiện và Văn Đồng góp công, người góp của để tu sửa lại đền.

Đền Song Đồng Ngọc Nữ được dân gian xếp vào loại hình tín ngưỡng thờ Mậu, một trong những hoạt động văn hóa tâm linh của người Việt.

Đền Song đồng Ngọc Nữ tọa lạc địa thế tựa sơn.

Để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của các Di tích, đền Song Đồng Ngọc Nữ đã được Sở Văn hóa - Thể thao tỉnh Nghệ An đưa vào danh mục thống kê để xếp hạng công nhận và giao cho xã Hiến Sơn, huyên Đô Lương quản lý, tiếp tục cho mở rộng và trùng tu, tôn tạo nhằm đáp ứng sự mong mỏi của đông đảo nhân dân trong và ngoài địa bàn.

Hàng năm, chính quyền và nhân dân xã Hiến Sơn, huyện Đô Lương đã tổ chức lễ hội đền Song Đồng Ngọc Nữ, với mục đích hướng cuội nguồn, cùng ngưỡng mộ, trân trọng, thành kính 2 vị thần Ngọc Nữ Nương. Trước các bậc tiền nhân, nhân dân thắp hương nguyện cùng nhau đoàn kết xây dựng gia đình, quê hương và đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh. Lễ đền Song đồng Ngọc Nữ được tổ chức theo nghi thức cổ lễ. Phần hội được tổ chức các giải đấu thể thao giao lưu giữa các xóm, tạo nên không khí vui tươi phấn khởi.