• Tweet

Gia đình ông Hoàng Kim Thắng là hộ có kinh nghiệm sản xuất mật mía lâu đời ở Châu Quang. Nghề sản xuất mật mía của gia đình ông Thắng được trao truyền qua nhiều thế hệ kể từ khi xóm Khánh Quang được thành lập từ những năm 1963 do người từ xã Hưng Khánh, huyện Hưng Nguyên lên đây theo chương trình xây dựng nông trang. Vì thế, nghề làm mật mía cũng được người dân mang theo lên Khánh Quang lập nghiệp kể từ đó.

 “Cũng hơn 50 năm làm nghề mật mía này, ngày xư ép sức trâu, bây giờ dùng toàn máy móc điện cả thôi, ép năng suất hơn ngày xưa nhiều. Thời điểm ép nhiều nhất đây được khoảng 10 chảo, một chảo 20 lít. Một gia đình như đây tầm 50-60 triệu”-  ông Hoàng Kim Thắng nói.

Vào những ngày cận tết, các lò nấu mật ở đây đang chạy đua với thời gian để cho ra lò những mẻ mật thơm ngọt nhất phục vụ Tết. Mùa ép mật ở Khánh Quang bắt đầu thường vào tháng 11 âm lịch và kéo dài đến tháng 2 âm lịch năm sau. Việc nấu thành phẩm là một quá trình phức tạp yêu cầu người nấu phải có kỹ thuật, kinh nghiệm mới có thể cho ra những mẻ mật thơm ngon. Quá trình nấu mật mía quan trọng nhất là giữ lửa trong lò luôn ổn định. Nếu lửa quá to, tay đảo không đều mật dễ bị cháy. Nếu lửa quá nhỏ thì công đoạn keo mật sẽ rất lâu. Công đoạn keo mật là công phu, mất thời gian và công sức nhất. Ở công đoạn này, yêu cầu người nấu phải luôn đảo liên tục và đều tay. Khi bắt đầu sôi, nếu không vớt kịp bọt, làm mật bị trào thì mật sẽ có màu đen, mật kém thơm ngon. Khi nào thấy nước mía chuyển sang sền sệt và có màu đỏ là được.

“Giai đoạn chuẩn bị sôi mình phải chú ý và túc trực coi không để nó sôi trào mất, vừa vớt bọt vừa sôi, chứ để sôi rồi mới vớt nhào sau đen. Công đoạn thứ hai là hắn cạn đi rồi mình bỏ thùng để lóng sạch” - chia sẻ bí quyết làm mật mía ngon, ông Hoàng Kim Thắng, xóm Khánh Quang, xã Châu Quang cho biết.

Giá bán tại nhà, bà con cũng thu được 30 - 35 ngàn đồng/lít, còn giá bán lẻ ngoài thị trường còn cao hơn. Có những gia đình trừ chi phí, có thể thu lãi 50 - 60 triệu đồng/vụ.

Toàn xóm có hơn 100 hộ thì đã có hơn 80 hộ dân tham gia trồng và sản xuất mật mía. Mỗi vụ sản xuất mật, Khánh Quang cho ra thị trường khoảng 500 tấn mật với tổng thu nhập nội xóm từ nghề này là đạt trên dưới 500 triệu đồng. Nhờ làm mật mía nhiều gia đình ở Khánh Quang đã có đời sống khấm khá so với những vùng khác ở Quỳ Hợp.

 “Xóm Khánh Quang có một nghề truyền thống từ xa xưa, dắm dân lên từ năm 1963 từ đó đến nay nghề truyền thống của xóm Khánh Quang và trồng mía để ép mật bán ra thị trường. Trong một năm mùa ép mật của xóm Khánh Quang bình quân thu nhập khoảng 500 triệu đổ lại. Điều đó đem lại nguồn thu nhập lớn cho toàn thể nhân dân trong xóm và cũng để lại thương hiệu của mật mía Khánh Quang đảm bảo và rất chất lượng phục vụ cho thị trường trong tỉnh cũng như ngoài tỉnh”- anh Nguyễn Đình Công, xóm trưởng Khánh Quang, xã Châu Quang cho hay.

Vào những ngày nấu mật này, khách đến nhà tha hồ uống mật pha với nước chè. Nhà nào cũng chuẩn bị một ấm nước chè chát, chờ cho nước mía thành phẩm là có thể hòa lẫn với nhau để uống. Lẫn trong cái rét run rẩy, vào những ngày này ai đến làng nấu mật mía Khánh Quang đều cảm nhận được một vị chan chát của chè kết hợp với mật mía tạo nên một hương vị vô cùng thơm ngon khi thưởng thức loại nước uống chỉ có ở lò mật mía Khánh Quang.

Phan Giang