Cựu bí thư Bình Dương bị cáo buộc mắc sai phạm gì?

Ông Nam cùng 20 bị can, trong đó nhiều người từng giữ chức vụ lãnh đạo cao nhất của Bình Dương như Trần Thanh Liêm (cựu Chủ tịch UBND tỉnh), Phạm Văn Cành (cựu Phó Bí thư thường trực Tỉnh uỷ), vừa bị Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đề nghị truy tố về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí, theo khoản 3 điều 219 Bộ luật Hình sự.

Tổng Công ty 3/2 thành lập từ năm 1982, là doanh nghiệp Nhà nước 100% do Tỉnh uỷ Bình Dương là chủ sở hữu. Tháng 11/2018, Tổng Công ty 3/2 thành công ty cổ phần, Nhà nước giữ hơn 60% vốn điều lệ, còn lại do các cổ đông chiến lược nắm giữ. Tỉnh uỷ Bình Dương sau đó chuyển toàn bộ vốn điều lệ sang Công ty Impco quản lý (Công ty 100% vốn nhà nước do Tỉnh uỷ là chủ sở hữu).

Năm 2012, ông Nam với vai trò là Phó chủ tịch UBND tỉnh ký quyết định giao 43 ha đất ở vị trí đắc địa giữa thành phố Thủ Dầu Một theo hình thức thu tiền sử dụng đất cho Tổng Công ty 3/2 để xây dựng Dự án Khu dân cư thương mại dịch vụ Tân Phú.

Theo kết luận điều tra, việc thu tiền sử dụng đất phải căn cứ bảng giá đất của UBND tỉnh ban hành tại thời điểm cao nhất. Tuy nhiên, Cục Thuế tỉnh đã đề xuất áp dụng tiền sử dụng đất cho Tổng Công ty 3/2 với giá của năm 2006 ở mức 51.914 đồng một m2, trong khi thời điểm giao đất là 2012.

Ông Nam ký công văn đồng ý áp giá theo mức trên để Cục Thuế tính tiền sử dụng đất. 

Ông Trần Văn Nam.

Sau khi khu "đất vàng" được áp giá thấp, bị can Nguyễn Văn Minh (Chủ tịch Tổng Công ty 3/2) đã làm các thủ tục để chuyển nhượng cho Công ty Âu Lạc của con rể là Nguyễn Đại Dương. Bị can Dương sau đó dùng pháp nhân của Âu Lạc ký hợp đồng với Tổng Công ty 3/2 của bố vợ thành lập Công ty Tân Phú.

Vụ chuyển nhượng bắt đầu từ việc ông Minh ký văn bản gửi Thường trực Tỉnh uỷ đề nghị cho chuyển nhượng phần vốn góp 30% của Tổng Công ty 3/2 tại góp tại Công ty Tân Phú cho Âu Lạc. Tỉnh uỷ Bình Dương với vai trò là chủ sở hữu đã tổ chức cuộc họp với thành phần là lãnh đạo chủ chốt.

Theo cáo buộc, tham dự cuộc họp, ông Nam, Liêm, Cành biết Tổng Công ty 3/2 đã chuyển 43 ha đất cho Công ty Tân Phú chứ không bàn giao về Công ty Impco là trái quy định pháp luật và trái phê duyệt trước đó của Tỉnh uỷ. Tuy nhiên, các lãnh đạo này vẫn đồng ý cho Tổng Công ty 3/2 chuyển nhượng 30% vốn góp tại Tân Phú sang Công ty Âu Lạc.

C03 cho rằng để tạo điều kiện cho ông Minh chuyển nhượng trái pháp luật toàn bộ dự án trên khu đất 43 ha, ông Nam đã chỉ đạo bị can Cành ký công văn đính chính thông báo trước đó. Nội dung thể hiện do Tổng Công ty 3/2 đã chuyển nhượng 43 ha cho Tân Phú nên không thể giao đất về lại cho Công ty Impco để Nhà nước quản lý.

Tháng 3/2019, ông Nam tiếp tục chỉ đạo Chánh văn phòng Tỉnh uỷ Nguyễn Văn Đông, cùng Trưởng phòng Tài chính Đảng thuộc Văn phòng Tỉnh uỷ Ngô Dũng Phương điều chỉnh công văn từ năm 2016. Các công văn "điều chỉnh" này đều có nội dung: "Thường trực Tỉnh uỷ thống nhất không chuyển khu đất 43 ha cho Công ty Impco để Tổng Công ty 3/2 tiếp tục thực hiện chủ trương giao đất cho Tân Phú".

Từ ý kiến của người đứng đầu Tỉnh uỷ, bị can Phương lập biên bản hội nghị giao ban thường trực Tỉnh uỷ đề ngày 25/8/2016 (nhưng lúc lập là năm 2019) để ông Nam ký vào mục "chủ trì hội nghị", Phương ký vào mục "người ghi biên bản". Đồng thời Phương soạn công văn đề ngày 29/8/2016 để ông Cành (lúc này đã nghỉ hưu) ký điều chỉnh nội dung cho Tổng Công ty 3/2 thực hiện giao đất.

Cơ quan điều tra cáo buộc, việc ông Nam chỉ đạo bị can Cành, bị can Phương và ông Đông hợp thực hoá hồ sơ đã làm sai lệch bản chất nội dung phê duyệt chi tiết, phương án sử dụng đất của Tỉnh uỷ Bình Dương. Từ đó gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 302 tỷ đồng.

Sau khi khu đất 43 ha được chuyển "giá bèo" từ Nhà nước sang tư nhân, năm 2018 tại đây bắt đầu khởi công dự án khu dân cư Tân Phú. Dự án nằm ngay mặt tiền đường Phạm Ngọc Thạch và đường Võ Văn Kiệt, gần Trung tâm hành chính tỉnh Bình Dương được xem có vị trí đắc địa bậc nhất tỉnh này. Dự án quy mô 43 ha với 1.210 sản phẩm đất nền và nhà phố liền kề, biệt thự đơn lập và song lập. Tổng mức vốn đầu tư dự án 1.500 tỷ đồng.

Khu đất 43 ha xảy ra sai phạm gây thất thoát ngân sách có hai mặt tiền đường, được xem là đất vàng ở Bình Dương.

Tương tự với khu đất 145 ha, năm 2013, ông Nam khi đó với cương vị là Phó chủ tịch tỉnh đã ký quyết định giao khu đất này cho Tổng Công ty 3/2 để sản xuất kinh doanh. Khu đất này cũng nằm ở vị trí đắc địa tại trung tâm thành phố Thủ Dầu Một và hiện kinh doanh sân golf.

Tại khu đất này ông Nam cũng đồng ý giá của năm 2006 là 51.914 đồng một m2, trong khi thời điểm giao đất là 2012.

Khi được giao 145 ha "đất vàng", Tổng Công ty 3/2 dùng để góp vốn lòng vòng với hai Công ty Hàn Quốc. Năm 2016, Tổng công ty thực hiện cổ phần hoá, khu đất 145 ha dù đã phân loại vào mục A là "tài sản đang dùng" nhưng ông Minh vẫn chỉ đạo để chuyển sang hạng C là "tài sản chờ thanh lý". Hơn nữa, Công ty 3/2 cũng không đưa khu này vào xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hoá.

Tổng Công ty 3/2 tự xác định tổng giá trị khu đất là gần 140 tỷ đồng, trong khi không tổ chức thẩm định giá, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 1.160 tỷ đồng. Kết luận điều tra của C03 chưa nhắc đến trách nhiệm của Tỉnh uỷ Bình Dương với vai trò là đơn vị Nhà nước có vốn tại doanh nghiệp.

Bị can Trần Thanh Liêm (trái) và Phạm Văn Cành. Ảnh: Bộ Công an.

C03 xác định, ông Nam vừa chỉ đạo vừa thực hiện hành vi và là nguyên nhân phát sinh tội phạm. Ông có hai sai phạm: Áp giá đất tại hai khu đất 43 ha và 145 ha trái quy định, gây thất thoát hơn 760 tỷ đồng; tạo điều kiện cho Tổng Công ty 3/2 chuyển nhượng khu đất 43 ha từ Nhà nước sang tư nhất, gây thất thoát hơn 300 tỷ đồng.

Cựu bí thư Bình Dương bị cáo buộc gây thất thoát tài sản Nhà nước tổng cộng hơn 1.060 tỷ đồng. C03 cho rằng ông chưa thành khẩn khai báo về động cơ vụ lợi của bản thân song có nhiều thành tích, cống hiến cho tỉnh nên đề nghị VKS xem xét.

Các bị can khác từng là thuộc cấp của ông Nam tại Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Bình Dương bị cáo buộc phạm tội do nể nang. Kết luận điều tra của C03 không nêu về bối cảnh phạm tội hay những người này có chịu sự tác động từ cấp trên là ông Nam hay không.

Theo kết luận điều tra, ông Trần Thanh Liêm và Phạm Văn Cành với cương vị là Phó bí thư tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh giai đoạn 2015-2020, biết Công ty 3/2 đã chuyển nhượng khu đất 43 ha cho liên doanh trái với chủ trương của Tỉnh uỷ. Tuy nhiên hai ông vẫn đồng ý cho đơn vị này tiếp tục chuyển nhượng 30% vốn góp tại liên doanh cho Công ty Âu Lạc. Hành vi của ông Liêm và Cành bị cho rằng đã tạo điều kiện cho chủ mưu Minh chuyển toàn bộ tài sản Nhà nước sang tư nhân, gây thất thoát hơn 300 tỷ đồng.

Riêng ông Cành còn làm theo chỉ đạo của ông Nam ký hợp thức hoá công văn của Tỉnh uỷ làm sai lệch nội dung phê duyệt trước đó, tạo điều kiện cho "đất vàng" được chuyển cho tư nhân.