Quyết liệt đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận QSD đất tồn đọng

Toàn cảnh kỳ họp.

Tranh chấp dân sự liên quan đất đai chiếm tỷ lệ lớn

Đại biểu Trần Ngọc Sơn (Tân Kỳ) nêu quy hoạch đất đai góp phần giảm thiểu thiệt hại do biến đổi khí hậu, thiên tai gây ra. Trong năm 2022, tỉnh ta chịu thiệt hại, ảnh hưởng lớn do thiên tại lũ lụt, làm ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân, nhất là khu vực miền núi. Trong báo cáo tình hình KT-XH năm 2022 của tỉnh đã đề cập đến kết quả chỉ đạo về thực hiện xử lý liên quan vi phạm, khắc phục. Tuy nhiên, để có quy hoạch đất đai lâu dài dể người dân ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế, trong các biện pháp phòng chống thiên tai, liên quan đến quy hoạch đất đai cần quy hoạch đảm bảo lâu dài, đồng bộ, chủ động quỹ đất dự phòng, tạo nơi ở mới cho người dân giải quyết hậu quả thiên tai. 

Ông Trần Ngọc Sơn (Đại biểu Tân Kỳ) nêu kiến nghị

Liên quan đến công tác quản lý Nhà nước về đất đai, cụ thể là cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Hiện các vụ tranh chấp dân sự hành chính tại toà án có liên quan đến đất đai chiếm tỷ lệ tương đối lớn. Đại biểu Trần Ngọc Sơn dẫn chứng, án hành chính và án hôn nhân gia đình chiếm trên 90%, án dân sự chiếm 30% liên quan đến cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tranh chấp đất đai có nhiều nguyên nhân, nhưng từ thực tiễn trong những năm qua cho thấy việc cấp giấy đã có chuyển biến tích cực, chính xác hơn. Nhưng thông thường tranh chấp xảy ra lâu sau khi được cấp giấy CNQSD đất. Qua thực tiễn nổi lên 2 nguyên nhân chính: một số trường hợp thực hiện thủ tục hướng dẫn cấp giấy, cán bộ không hướng dẫn đầy đủ cho người dân hiểu rõ quyền lợi nên sau thời gian cấp giấy CNQSD đất lại nổi lên tranh chấp. Bên cạnh đó, vẫn còn sai sót trong đo đạc diện tích, do trước đây đo đạc bằng biện pháp thủ công. Trong thời gian dài giải quyết có sự tham gia của các cơ quan chuyên môn về quản lý đất đai nhưng không được khắc phục triệt để; Thủ tục cấp giấy còn phức tạp, nhiều bất cập dẫn đến một số trường hợp lợi dụng để thực hiện hành vi môi giới để hưởng tiền công hoặc lừa đảo, cán bộ địa chính vòi vĩnh khi làm thủ tục cấp giấy dẫn đến phạm tội.

Các đại biểu dự kỳ họp.

Nhiều vướng mắc trong thủ tục cấp giấy chứng nhận QSD đất

Liên quan đến nội dung này, đại biểu Trình Văn Nhã (Thanh Chương) thẳng thắn nêu việc cấp giấy chứng nhận QSDĐ còn một khó khăn. Cụ thể, liên quan đến các quy định hiện hành, hiện chưa có sự thống nhất giữa việc sử dụng đất không có giấy tờ được UBND tỉnh xác nhận không có hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên, UBND xã lại xác nhận vi phạm hành chính, dẫn đến UBND huyện phải yêu cầu thực hiện nghĩa vụ tài chính mới tiến hành cấp giấy chứng nhận gây khó khăn cho người dân. Vì vậy, đại biểu Nhã đề nghị Sở Tài nguyên Môi trường có hướng dẫn tháo gỡ vướng mắc này.

Ông Trình Văn Nhã, Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương đề nghị Sở Tài nguyên Môi trường có hướng dẫn tháo gỡ vướng mắc này.

Cũng theo đại biểu Nhã, trong quá trình cấp đất nhiều trường hợp hộ dân sử dụng đất có phiếu thu, giấy tờ giao đất (đất thương mại kinh doanh dịch vụ) nhưng người dân lại sử dụng vào mục đích đất ở, nên khi đề nghị cấp giấy chứng nhận QSDĐ rất khó. Một số có mục đích sử dụng đất không rõ ràng, đất đang xảy ra tranh chấp cũng gây khó khăn cho việc cấp giấy chứng nhận. Một số trường hợp được giao đất trái thẩm quyền từ 1/7/2004 đến trước 1/7/2014, nhưng khi giao đất trái thẩm quyền đã có đất ở, nhà ở khác trên địa bàn nên không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận.  

Các đại biểu dự kỳ họp.

Đối với những vướng mắc do thực thi công vụ thì cần phải nâng cao trách nhiệm. Hiện nay chúng ta đã triển khai dịch vụ công trực tuyến. Một số huyện cũng đã thực hiện giao dịch cấp giấy qua Bưu chính viễn thông, góp phần hạn chế, ngăn chặn nhũng nhiễu.

Về công tác phối hợp của người dân, theo đại biểu Nhã, một số người dân chưa thực sự quan tâm do hiện tại đang ở ổn định không có nhu cầu về giấy chứng nhận QSDĐ. Khi giải quyết cấp giấy có mời các hộ lên nhưng không hợp tác, có trường hợp phiếu thu không hợp lệ gây khó trong thực hiện nghĩa vụ tài chính, hay một số trường hợp đi làm ăn xa, chủ sở hữu đã mất nhưng không đề cập đến thừa kế.

Giải quyết đứt điểm việc cấp giấy chứng nhận QSD đất tồn đọng

Giải trình vấn đề đại biểu nêu, ông Hoàng Quốc Việt - Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường cho biết, hiện nay tỷ lệ cấp giấy chứng nhận QSDĐ trên địa bàn toàn tỉnh đạt khá cao, trên 95%. Thực hiện giám sát của Thường trực HĐND tỉnh, UBND tỉnh đã xây dựng Kế hoạch số 85 về việc thực hiện cấp giấy chứng nhận QSDĐ còn tồn đọng. Trong quá trình triển khai, Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản đôn đốc, chỉ đạo các địa phương để triển khai thực hiện. Sở cũng chủ trì phối hợp các ngành tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định 28, tháo gỡ vướng mắc trong giải quyết cấp giấy chứng nhận QSDĐ tồn đọng và chỉ đạo các địa phương thực hiện. Sở cũng thành lập các đoàn làm việc và hướng dẫn cho UBND các huyện, thành, thị, nhất là 15 địa phương có số lượng giấy chứng nhận QSDĐ tồn đọng nhiều để kiểm tra, hướng dẫn và có thông báo kết luận.

Ông Hoàng Quốc Việt - Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường giải trình ý kiến đại biểu nêu.

Qua gần 1 năm triển khai thực hiện Kế hoạch số 85, đã giao cho cấp huyện hoàn thành 80% số giấy tồn đọng, nhưng các địa phương có tỷ lệ đạt thấp. Nguyên nhân chủ yếu do cán bộ cơ sở sợ trách nhiệm trong thực hiện xác nhận nghĩa vụ tài chính các trường hợp sử dụng đất. Về trách nhiệm của Sở TNMT phải hoàn thành từ 65-80% đã đảm bảo chỉ tiêu UBND tỉnh giao. Liên quan đến việc thực hiện Kế hoạch 85, nhiều địa phương có đề xuất xin điều chỉnh, sửa đổi bổ sung QĐ28 của UBND tỉnh, Sở TNMT đã phối hợp các huyện, thành thị thống kê lại các trường hợp tương tự như đổi đất làm nhà văn hoá, khoảng 273 trường hợp. Sở TNMT đang phối hợp Sở Tư pháp sửa đổi, bổ sung vào Quyết định trên cơ sở kết luận của Thưởng trực HĐND tỉnh. Trong tháng 12/2022, trên cơ sở báo cáo của các huyện, thành, thị, Sở sẽ tổng hợp, tham mưu UBND tỉnh có lộ trình tiếp tục thực hiện Kế hoạch 85. 

Liên quan đến thủ tục cấp giấy, về phía Sở TNMT cũng nhận thấy còn rườm rà. Các bộ thủ tục hành chính về đất đai đều thực hiện theo quy định của cấp trên, đặc biệt theo QĐ 255 năm 2018 của Bộ TNMT, QĐ 1868 năm 2021 của Bộ TNMT quy định bộ thủ tục hành chính về đất đai. Tiếp thu ý kiến của cử tri và các đại biểu, Sở sẽ phản ánh Bộ TNMT đang soạn thảo dự thảo Luật đất đai sửa đổi năm 2013 để rút ngắn thủ tục hành chính.

Các đại biểu dự kỳ họp.

Đối với trường hợp ở Thanh Chương về cấp giấy chứng nhận QSD đất cho các trường hợp ốt, quán mà trước đó cấp huyện, xã giao cho các hộ để sử dụng đất với mục đích làm ốt, quán, nhưng sau đó sử dụng luôn để ở. Đến thời điểm hiện tại, quy hoạch đất ở nhưng hồ sơ thủ tục của các hộ thuộc đất sử dụng mục đích thương mại dịch vụ. Ngoài Thanh Chương, Sở cũng đã hướng dẫn các địa phương khác dựa trên cơ sở thực tế, xã và huyện lập biên bản xử lý vi phạm hành chính đối với các hộ dân tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo đăng ký trước đó theo NĐ91 của CP, sau đó thực hiện cấp giấy chứng nhân QSDĐ cho dân và thực hiện các nghĩa vụ tài chính về đất (nếu có) để đảm bảo quyền lợi cho người dân. Đối với trường hợp sử dụng đất không có giấy tờ, không phải tất cả đều có vi phạm pháp luật về đất đai, Sở cũng chưa có văn bản nào đề cập đến nội dung này. Vì vậy, các địa phương bám vào các Quy định để triển khai cấp giấy chứng nhận QSDĐ cho người dân.

"Thời gian tới, để tăng cường các giải pháp về cấp giấy chứng nhận QSDĐ, đặc biệt là giấy chứng nhận QSDĐ cho các trường hợp tồn đọng, Sở sẽ tham mưu cho UBND tỉnh tiếp tục có lộ trình kế hoạch thực hiện cấp giấy chứng nhận QSDĐ tồn đọng; tăng cường chỉ đạo chính quyền các cấp, đặc biệt là cán bộ địa chính cấp huyện, xã để giải quyết đứt điểm" - Giám đốc Sở TNMT nhấn mạnh.