Nhạc sĩ Nguyễn Tài Tuệ - Bản hoà tấu đẹp đẽ của tài năng, tâm hồn và nghị lực
Sinh ra ở Thanh Văn, Thanh Chương, trong một gia đình Nho gia danh giá - địa chủ, trong bối cảnh xã hội nhiều biến động, Nguyễn Tài Tuệ đã trải qua một hành trình vô cùng gian khó để theo đuổi con đường âm nhạc. 18 tuổi rời quê ra Hà Nội làm phu xe kiếm sống và tự học; chấp nhận lên vùng miền núi heo hút, đi vào vùng mỏ khó khăn để cải tạo lao động, có lần suýt chết vì tai nạn. Chưa một ngày được qua trường lớp về âm nhạc, vậy mà ông đã có cho đời những “Tiếng hát giữa rừng Pac Bó”; “ Xa khơi” khi còn rất trẻ. Với sức chịu đựng, ý chí khủng khiếp, ông đã vượt lên để theo đuổi bằng được con đường sáng tác âm nhạc.
6 năm học tập tại nhạc viện Bình Nhưỡng - Triều Tiên, để có được tấm bằng xuất sắc, có thời điểm mỗi ngày ông chỉ được ngủ 3 tiếng. Mấy ai biết được rằng: có một thời do thành kiến nặng nề, ngay cả “Tiếng hát giữa rừng Pắc Bó”, “Xa khơi” còn được đưa ra soi xét, kiểm thảo tác giả là dùng làn điệu ma mị của then Tày, là tình cảm uỷ mị; có tác phẩm như “ Lời ca gửi noọng” còn bị cấm phổ biến tới 10 năm trời...
May mắn cho ông và cho nền âm nhạc nước nhà là cuộc đời còn có những tên tuổi lớn như nhạc sĩ Lưu Hữu Phước, Phạm Đình Sáu, nhà văn hoá Hà Huy Giáp, Đại sứ Lê Thiết Hùng, nhà thơ Nông Quốc Chấn... đã thấu hiểu một nhân cách, tài năng Nghệ, đã giúp ông vượt lên bao bĩ cực, oan khuất.
Đến tuổi 80, gia tài của ông chỉ vỏn vẹn 35 tác phẩm thanh nhạc và giao hưởng thính phòng. Nhưng nhiều tác phẩm ông sáng tác đã trở thành kinh điển trong các giáo trình âm nhạc nước nhà. Sức sáng tạo miệt mài với tâm hồn trữ tình sâu lắng, với kiến thức uyên bác, ông đã khai thác vốn văn hoá dân gian phong phú, làm mới dân gian, để lại cho đời những tuyệt tác như “Xôn xao bến nước”, “Mơ quê”, “ Mùa xuân gọi bạn” , “ Cô hái mơ”...
Nguyễn Tài Tuệ đã thành công sau cả chặng đời luôn khát khao vươn tới chữ ĐẸP - Đẹp của tình người, của non sông đất nước, của quê nhà xứ Nghệ và của cả truyền thống văn hiến mấy ngàn năm của dân tộc Việt Nam.
Hiểu về cuộc đời nhiều dâu bể của ông, ý chí lớn vượt lên hoàn cảnh, nỗ lực học tập sáng tạo miệt mài, đến tâm hồn mênh mang, trí tuệ uyên thâm trong cốt cách nho nhã, bình thản qua bao cùng cực, lận đận; hiểu thêm về một nhân cách lớn đậm chất Đồ Nghệ, rất nho giáo- dân tộc mà cũng rất chuyên nghiệp, hiện đại, là điều thật may mắn cho chính mình vậy.
Mai Linh
