• Tweet

Đã vào cuối thu, Mat-xcơ-va là cả một màu vàng rực giữa nền trời trong xanh. Với 3400 ha cây xanh, chiếm 1/3 diện tích thành phố, bình quân mỗi người được hưởng 21m2 cây xanh, có lẽ là tỷ lệ cao nhất so với nhiều thủ đô trên thế giới. Những khoảnh rừng trong phố, những đồi cây, công viên rộng lớn đều như những kiệt tác Mùa thu vàng của danh hoạ Levital. Ông Xecgay Masoedov - hướng dẫn viên của một Công ty lữ hành tại Mat-xcơ-va cho biết: đã nhiều chục năm qua nước Nga mới lại có một mùa thu vàng quyến rũ đến vậy.

Cùng tận hưởng trọn vẹn dáng vẻ của Nga lộng lẫy như một khu vườn cổ tích những ngày cuối thu.

Thành phố hơn 800 năm tuổi này ẩn chứa trong mình cả bề dày lịch sử bi tráng. Khi Napoleon cùng đạo quân khổng lồ tràn tới nước Nga vào năm 1812, Người dân Mat-xcơ-va đã nén đau thương đốt cháy cả thành phố cổ kính trước khi di tản. Đội quân xâm lược từng bất khả chiến bại của Napoleon không chịu nổi giá lạnh, bị chiến binh Nga dưới sự chỉ huy của vị Đại Nguyên soái huyền thoại Kutuzov đánh tan tác và bị truy đuổi về tận cổng thành Pari.

Đến Chiến tranh thế giới thứ 2, thủ đô Moscow (Mat-xcơ-va); St. Petersburg (Xanh-Pê-tec-bua) và cả đất nước Liên Xô lại phải gồng mình trước bom đạn của phát xít Đức với sự thảm khốc chưa từng có. Phát xít Đức thất bại sau hơn 9000 ngày đêm giao chiến với Hồng quân, lần thứ 2 trong lịch sử, nước Nga đã cứu vãn nền hoà bình cho cả Châu Âu. Đổi lại, hàng chục triệu người Nga đã ngã xuống, hàng ngàn di tích lịch sử văn hóa quý giá trên đất nước Nga đã bị những đội quân xâm lược phá hủy.

Sau chiến thắng phát xít, chính quyền Xô Viết đã dồn lực xây dựng lại Mat-xcơ-va và đất nước Liên Xô. Tiếc rằng vào thời điểm lịch sử ấy mới hoàn thành được 7/40 công trình thế kỷ theo kế hoạch, trong đó có Trường Đại học Tổng hợp Lomnosov đồ sộ với 6500 phòng học và phòng ở; thể hiện sự quan tâm của Nhà nước Xô viết tới việc đào tạo trí thức ngay từ những năm tháng đất nước còn khó khăn. Biết bao thế hệ trí thức Việt Nam và nhiều nước trên thế giới đã có những năm tháng học tập, nghiên cứu trong sự đùm bọc thắm tình Quốc tế vô sản tại Trung tâm giáo dục nổi tiếng này. 

Mùa thu nước Nga sẽ làm bạn say đắm, ngất ngây trước những tán lá vàng trải đầy trên những hàng phong ven đại lộ… Cảnh quan thiên nhiên chan chứa một vẻ đẹp, một cảm xúc khó tả, lưu giữ những kỉ niệm đẹp nhất trong cuộc đời của mỗi người.

Điểm dừng chân đầu tiên của du khách khi đến Mat-xcơ-va là Quảng trường Đỏ và Điện Kremlin - Trái tim của nước Nga. Đây là quần thể của nhiều công trình kiến trúc kì vĩ được xây dựng từ thế kỷ 15. Hàng vạn du khách muôn phương được phóng tầm mắt trước không gian rộng lớn, trầm trồ trước những công trình kiến trúc nhiều màu sắc như Tháp Spasskaya, Nhà thờ thánh Basil, những pháo đài, gác chuông lộng lẫy soi bóng xuống dòng sông Mat-xcơ-va huyền ảo như cổ tích. Nhiều đoàn khách dừng bước, thành kính trước lăng Lê Nin. Trong cái lạnh chiều cuối thu, chợt nghĩ không biết những viên đá lát nào trên Quảng trường lịch sử này đã từng in bước chân tê buốt của Nguyễn Ái Quốc trong lần Người đi viếng Lê Nin giữa mưa tuyết lạnh dưới 40 độ vào buổi tối mùa đông năm 1924, ngay khi vừa đặt chân tới nước Nga. Và trong những toà nhà làm việc uy nghi của Phủ Tổng thống Nga ở Kremlin, đâu là căn phòng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng gặp gỡ các nhà lãnh đạo Liên Xô để tranh thủ sự giúp đỡ cho cách mạng Việt Nam vào những tháng năm kháng chiến trường kỳ, gian khó nhất?

Những công trình kiến trúc cổ

Ấn tượng trong tôi cũng như nhiều du khách chính là hệ thống tàu điện ngầm khổng lồ tại Mat-xcơ-va và Sanh-Pê-tec-bua. Được xây dựng từ những năm 1930 tới nhiều thập kỷ sau, người Nga tự hào về hệ thống tàu điện ngầm lớn của thế giới với tổng chiều dài hơn 330 km, 12 tuyến đường cùng với 200 nhà ga. Chừng 60 giây lại có một chuyến tàu ra, vào ga với tốc độ trung bình 80Km/h, đáp ứng cho nhu cầu đi lại của hơn chục triệu người hàng ngày. Nhiều nhà ga được xây dựng như những cung điện lộng lẫy dưới lòng đất sâu tới 80 - 150m. Từng viên đá lát bậc lên xuống và cả sân ga đã bóng nhẵn trước ngàn triệu bước chân người sau gần cả thế kỷ. Trên vách tường, nhiều bức tranh nghệ thuật được ghép tinh xảo từ ngàn vạn mảnh gốm đủ màu sắc, phản ánh lịch sử hào hùng của nước Nga, hình ảnh lãnh tụ Lê Nin, Stalin giữa quần chúng công nông trong những năm tháng hào hùng chiến đấu và dựng xây đất nước. Khó có thể tưởng tượng được biết bao trí tuệ, tiền của, mồ hôi và cả máu của Nhà nước và lớp lớp trí thức, nhân dân Liên Xô trước đây, nước Nga ngày nay để có được công trình khổng lồ cùng giá trị sử dụng lớn đến như thế.

Cung điện Mùa đông.

Tại Mat-xcơ-va và Xanh-Pê-tec-bua có rất nhiều bảo tàng, di tích như: Bảo tàng lịch sử Quốc gia trong Điện Cremlin, Cung điện mùa hè, Cung điện mùa đông, Nhà thờ Kazan… Ở đó, từ tấm áo giáp của vị nguyên soái huyền thoại Zadunaisky, những cỗ xe ngựa lớn được làm cầu kỳ của nữ hoàng Elizabeth, những bức tranh nổi tiếng của các danh họa Kramskoi, Vaslily Surikov, Alexander Ivanov...,đến từng chiếc váy áo lộng lẫy, những chiếc trâm cài tinh xảo của Nữ hoàng Ekaterina II đều được giữ gìn như nguyên vẹn.

Một góc thành phố Xanh-Pê-tec-bua.

Ngàn vạn hiện vật, tác phẩm nghệ thuật quý giá ấy đã phản ánh sinh động quá trình đấu tranh, phát triển của đất nước Nga từ trước Piotr Đại đế đến Chiến tranh thế giới lần thứ nhất. Đó là những trang sử bi tráng với biết bao cuộc chiến tranh chinh phục và giữ nước, làm nên một Đế quốc Nga có ảnh hưởng lớn tới toàn Châu Âu; những cuộc nội chiến tàn khốc và thanh trừng đẫm máu để giành dật ngôi báu, đến đời sống xa hoa của các ông vua, nữ hoàng và giới quý tộc Nga…

Một góc bảo tàng lịch sử Quốc gia.

Dễ hiểu vì sao các bảo tàng ở Nga luôn nườm nượp khách trong và ngoài nước. Từ người có tuổi tới những tốp học sinh, sinh viên, tất cả đều chậm rãi, chăm chú nghe xem, ghi chép cả tiếng đồng hồ giữa không gian rộng lớn phảng phất huyền thoại. Ngoài trẻ em dưới 18 tuổi được miễn phí, vé mỗi lượt vào cổng là 500 rup, đó là một nguồn thu thường xuyên không hề nhỏ cho ngân sách của nhà nước Nga.

Cung điện Mùa hè.

Đối lập với sự choáng ngợp về chiều dày lịch sử văn hóa, sự lộng lẫy của bao công trình kiến trúc cổ kính, đó là đôi điều không vui khi tới nước Nga. Lên tàu điện, đi tàu hoả hay vào bảo tàng, siêu thị mọi người đều phải qua các cửa an ninh nghiêm ngặt. Thay cho sự yên tĩnh dịu dàng của mùa thu vàng quyến rũ “ Tránh đừng động vào cây mùa lá rụng”, cô Dinara - hướng dẫn viên người Nga luôn luôn nhắc mọi người mỗi khi ra phố "cẩn thận kẻo bị mất cắp". Việc mở cửa hội nhập cùng làn sóng người nhập cư phức tạp những năm gần đây làm cho việc đảm bảo an ninh, chống khủng bố luôn là một vấn đề lớn của chính quyền Nga. Sự bất ổn đó làm cho nhiều người cứ tiếc nuối về một thời yên bình đã qua. Khó chịu nhất là những phiền phức từ hải quan sân bay Nga khi người Việt như bị kỳ thị, phải xếp hàng riêng và chờ đợi gần 3 tiếng đồng hồ để làm thủ tục nhập cảnh sau chặng bay dài. Anh Nguyễn Viết Long - cán bộ một Công ty du lịch Quốc tế chia sẻ: trách người, song trước hết cần tự trách mình. Nhiều năm nay anh đã chứng kiến không ít cảnh người Việt vi phạm những điều cấm của hàng không Nga, vi phạm pháp luật trên đất nước Nga.

Không xa hoa như những nước khác ở Châu Âu, những ngày cuối thu tại Nga đẹp cổ kính yên bình và đậm chất thơ.

Tạm biệt nước Nga sau mấy ngày ít ỏi "Cưỡi ngựa xem hoa", tôi hiểu hơn phần nào về lịch sử, văn hóa Nga và thêm bao điều suy ngẫm. Những gì đã làm nên một nước Nga với lịch sử hào hùng, bao công trình kiến trúc kỳ vĩ, cả gia tài văn hoá đồ sộ, giàu bản sắc ấy? Trải qua bao biến thiên của lịch sử, làm sao rất nhiều di sản quý báu ấy vẫn được gìn giữ và phát huy? Phải chăng đó là tất cả những trầm tích của khát vọng độc lập tự chủ, tự tôn dân tộc được tiếp nối từ nhiều triều đại của Đế chế Nga tới ngày nay. Đó là trí tuệ, công sức, tiền của, mồ hôi, máu xương của biết bao thế hệ người Nga được hội tụ trong tình yêu Mẹ Tổ quốc Nga vĩ đại. Và dĩ nhiên, trong đó không có chỗ cho những gì là tạm bợ, cẩu thả, thiếu trách nhiệm với hiện tại và tương lai đất nước.

Những ngôi sao màu đỏ thắm trên nền trời đêm bao la mãi toả sáng niềm tin yêu về một đất nước Nga bình yên, tự tại giữa bao sóng gió của thời cuộc. Nhiều đoàn khách dừng bước trước lăng Lê Nin, những bó hoa đỏ thắm được đặt trước thềm lăng với lòng thành kính.

Tạm biệt xứ sở Bạch dương có mùa thu vàng đẹp như cổ tích, nhớ về những ngôi sao màu đỏ thắm trên đỉnh toà tháp cổ giữa trời đêm Mat-xcơ-va bao la, mang theo tiếng chuông nhà thờ Isaak Cathedral từ Xanh-Pê-tec-bua ngân rung trong gió chiều cuối thu. Những gì nghe và thấy được từ nước Nga như pho truyện cổ tích về một đất nước bình yên, tự tại và trường tồn sau bao biến thiên lịch sử và sóng gió của thời cuộc. Và đó cũng là bài học sống động cho bất cứ dân tộc nào trên hành trình phát triển: “Nếu anh bắn vào quá khứ bằng súng lục thì tương lai sẽ nã vào anh bằng đại bác” (Raxun- Gamdatov).

Nguyễn Như Khôi