• Tweet

Năm nay đã 97 tuổi, nhưng cụ Bùi Danh Châu - người từng tham gia Mặt trận Việt Minh (MTVM) xã Thanh Thủy, nay là xã Nam Thanh, huyện Nam Đàn vẫn nhớ rõ diễn biến cuộc khởi nghĩa giành chính quyền 74 năm về trước. Ngay khi nhận được lệnh của ủy ban Mặt trận Việt Minh liên tỉnh Nghệ Tĩnh, Ủy ban MTVM của xã đã họp tại chùa Viên Quang quyết định khởi nghĩa vì thời cơ đã đến. Ngày 16/8/1945, nhân dân xã Nam Thanh đã nhất tề đứng lên lật đổ chính quyền cũ, trở thành địa phương đầu tiên ở Nghệ An giành được chính quyền.

Cụ Bùi Danh Châu – Ủy viên quân sự  Ủy ban khởi nghĩa xã Thanh Thủy, xã Nam Thanh, huyện Nam Đàn nhớ lại: Lúc đó nhận được lệnh từ Uỷ ban mặt trận Việt Minh liên tỉnh Nghệ Tĩnh, khi thời cơ đến khởi nghĩa giành chính quyền không câu nệ làng trước hay huyện trước. Ủy ban Mật trận Việt Minh xã họp quyết định khởi nghĩa giành chính quyền, lúc đó huyện Nam Đàn chưa khởi nghĩa. Chúng tôi kéo đến trụ sở chưa dùng vũ trang mà chính quyền địch đã tan rã, lý trưởng giao cho chính quyền Cách mạng.

Tháng 7/1945, chiến tranh thế giới lần thứ 2 đi đến hồi cuối, phát-xít Đức, Ý thua trận trên chiến trường châu Âu. Ở châu Á, phát-xít Nhật bại trận mất tinh thần và giữa tháng 8/1945 đã đầu hàng Đồng Minh. Đây là thời điểm 16.000 quân Anh chưa vào miền Nam và 200.000 quân Tưởng chưa vào miền Bắc để giải giáp quân Nhật; còn chính quyền tay sai thì như rắn mất đầu. Chớp thời cơ “nghìn năm có một” này, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra chỉ thị : ".. dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập".

Chia sẻ của Thiếu Tướng Lê Văn Cương - Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược, Bộ Công an: Đầu tháng 8/1945, phát xít Đức, Ý thua ở châu Âu, đến ngày 15/8/1945, Nhật đầu hàng Đồng Minh vô điều kiện. Đây là khoảng trống quyền lực cần phải chớp thời cơ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động cuộc Cách mạng 19/8, nếu chậm khoảng 2 tháng nữa nguy cơ đổ máu sẽ nhiều hơn. Đảng Cộng sản Việt Nam mà người đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận rõ thời cơ, tận dụng thời cơ một cách tối đa để Cách mạng tháng Tám thành công.

Chọn đúng thời điểm khởi nghĩa giành chính quyền và không câu nệ là: Tỉnh, huyện hay xã mà địa phương nào điều kiện chín muồi thì thực hiện trước. Chưa đầy nửa tháng, từ 13-25/8/1945, các địa phương trong cả nước đã giành thắng lợi mà không tổn thất lớn về lực lượng. Thành công của Cách mạng tháng Tám năm 1945, không chỉ chứng tỏ sự lãnh đạo, chỉ đạo tài tình của Ðảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong “chớp thời cơ”, mà còn thể hiện tầm nhìn vượt thời gian khi “dự đoán chính xác thời cơ” để chuẩn bị “các điều kiện” tiến hành tổng khởi nghĩa.

Đại tá Hồ Hữu Lạn – Nguyên Phó tham mưu trưởng Bộ tư lệnh Quân khu 4 cho biết thêm: Thời cơ khách quan “Nhật đầu hàng Đồng Minh” không chỉ đến với Việt Nam mà nhiều nước thuộc địa, Việt nam tận dụng được thời cơ, chớp được thời cơ bởi người đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng suốt và chuẩn bị được các điều kiện như thành lập quân đội để khi thời cơ đên khởi nghĩa giành chính quyền.

74 năm đã trôi qua, bài học về nhận định thời cơ và chớp thời cơ khởi nghĩa giành chính quyền của Ðảng ta trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 vẫn còn nguyên giá trị: Đó là dù trong các cuộc kháng chiến bảo vệ tổ quốc hay trong thời kỳ đổi mới, hội nhập khi Đảng vận dụng được thời cơ, tập hợp được khối đại đoàn kết thì sẽ đưa Cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi.

Thu Hiền - Quốc Toàn - Hồng Phong